تکلیف شرعی مسلمانان در قبال معاصی افراد

یکی از مفاهیم مهم دینی ، تکلیف است . تکلیف در لغت به معنای امر به انجام دادن کاری است که انجام دادنش برای کسی که به او امر شده مشقت دارد و در اصطلاح ، اوامر و نواهی خداوند در جهت انجام دادن یا ندادن بعضی افعال به بندگانش است . اصطلاح تکلیف در ایام اخیر در کنار حق و در تقابل با آن به کار می رود. حق و تکلیف یکی از اساسی ترین مباحث امروز و دغدغه های فکری نسل حاضر است. این مسأله اگر چه در عصر حاضر مورد توجه جدی قرار گرفته است؛ اما به هیچ وجه جدید نیست. در گذشته نیز این بحث در بین مسلمانان به شدت جریان داشته است. حق با مسوولیت و تکلیف ملازمه دارد . مسوولیت و تکلیف ، ضامن اجرای حقوق بشر خواهد بود . این امر بشر را به وضع قوانینی که بیانگر حقوق و تکالیف افراد جامعه نسبت به یکدیگر باشد، وادار کرده است . بدین جهت پیوسته در جوامع بشری قوانین و مقرراتی وجود داشته است . در نظام کیفری جامعه اسلامی نیز مانند سایر نظامهای کیفری ، یکی از اهداف مهمش ، بازداشتن انسانها از ارتکاب جرم است ؛ اما این اثر لزوما بر اجرای کیفر مترتب نیست ، بلکه این اثر وجود قوانین کیفری باز دارنده را شامل می شود و قانون کیفری باید به گونه ای باشد که قبل از این که اجراء بشود تأثیر خود را در بازداشتن افراد از ارتکاب جرم داشته باشد .اسلام ، قوانین خود را به گونه ای تنظیم نموده است که مجرم را در حد امکان از ارتکاب جرایم پرهیز دهد و احتمال وقوع جرم را به حداقل ممکن کاهش دهد ؛ نه این که قوانین را به گونه ای وضع کرده باشد که مجرم به راحتی بتواند آنها را نادیده بگیرد و بعد از ارتکاب جرم ، در سدد مجازات مجرم برآید. اصولا ازمجموع قوانین و مقررات کیفری اسلام می توان استنباط نمود که هدف اصلی ، اجرای این قوانین نیست ؛ بلکه هدف اصلی ، تأثیر این قوانین در بازداشتن افراد معاصی است . افراد جامعه و حکومت در برابر افراد معاصی دارای وظایفی هستند که در شرع و قانون تعریف شده است. وظیفه شرعی هر مسلمان در برابر معاصی علاوه بر برخورد بازدارنده، نقش هدایت کننده نیز می باشد . توصیه به امر به معروف یا خیرخواهی، از اصول مسلم قرآن است . دیانت اسلام به دنبال تاسیس جامعه ای است که انسان ها، خواه فردی و خواه گروهی، دستور دهنده نیکی و باز دارنده بدی باشند. پویایی اسلام مرهون امر به معروف و نهی از منکر است و بسیاری از اصول مهم دیگر از این اصل سرچشمه گرفته است.